Μικροί φιλοτελιστές
Περιγραφή θέματος
-
Παλαιότερα η μεταφορά γραμμάτων και πακέτων πληρωνόταν από τον αποδέκτη τους. Αυτός όμως, αν δεν ήθελε να τα παραλάβει ή αν η πληρωμή της ταχυδρομικής υπηρεσίας του φαινόταν ακριβή, μπορούσε να τα απορρίψει και τελικά το μεταφορικό έργο έμενε απλήρωτο. Όλα αυτά ρυθμίστηκαν με τη χρήση των γραμματοσήμων. Είναι μικρά, συνήθως παραλληλόγραμμα, χάρτινα ένσημα συγκεκριμένης αξίας που εκδίδονται από την Ταχυδρομική Υπηρεσία κάθε κράτους. Το σημαντικότερο είναι ότι τα προπληρώνει αυτός που στέλνει το γράμμα, ο αποστολέας, και όχι ο παραλήπτης, δηλαδή αυτός που το δέχεται.
Η σημαντική αυτή αλλαγή έγινε το 1840, όταν στην Αγγλία εκδόθηκε το πρώτο γραμματόσημο.
Το πρώτο γραμματόσημο εκδόθηκε το 1840 στη Βρετανία και απεικόνιζε τη βασίλισσα Βικτωρία σε προφίλ. Πίσω είχε μαύρο φόντο και η ονομαστική του αξία ήταν μια πένα (αγγλικό νόμισμα). Έμεινε γνωστό στην ιστορία ως “pennyblack”.
21 χρόνια αργότερα, το 1861, κυκλοφόρησαν και τα πρώτα ελληνικά γραμματόσημα. Απεικόνιζαν το θεό Ερμή σε προφίλ και ήταν τόσο άρτια που δικαίως θεωρούνται αληθινά αριστουργήματα. Σχεδιάστηκαν από το διάσημο Γάλλο χαράκτη Άλμπερτ Μπαρ και η εκτύπωσή τους έγινε στη Γαλλία.
Μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί αναρίθμητες σειρές γραμματοσήμων σε όλες τις χώρες του κόσμου. Τα θέματά τους αφορούν κυρίως την ιστορία, τη λαϊκή παράδοση, τη σύγχρονη ζωή, τον πολιτισμό, τον αθλητισμό και τη φύση της χώρας που εκδίδει τα γραμματόσημα. Η εκτύπωσή τους γίνεται με τη μέθοδο της εγχάραξης και τελευταία με τη φωτολιθογραφική μέθοδο.
Η δεύτερη σειρά ελληνικών γραμματοσήμων έγινε το 1896 με αφορμή την αναβίωση των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα. Τα γραμματόσημα αυτά αποτέλεσαν παγκόσμια καινοτομία, γιατί ήταν τα πρώτα με Ολυμπιακά θέματα, όλα εμπνευσμένα από την αρχαία τέχνη. Από τότε και κάθε χρονιά που οργανώνονται Ολυμπιακοί Αγώνες εκδίδονται και αναμνηστικά Ολυμπιακά γραμματόσημα.
Παρατηρώντας προσεκτικά αυτά τα μικρά χρωματιστά «χαρτάκια» μπορούμε να διακρίνουμε:
- Το όνομα της χώρας που εξέδωσε το γραμματόσημο.
- Την κλάση του γραμματοσήμου, δηλαδή την τιμή πώλησής του
- Το θέμα του γραμματοσήμου
- Την οδόντωση, δηλαδή τη διάτρηση γύρω από το γραμματόσημο
- Τη γόμα, δηλαδή το λεπτό στρώμα κόλλας στο πίσω μέρος
- Τη σφραγίδα του ταχυδρομείου (αν το γραμματόσημο χρησιμοποιήθηκε για την αποστολή δεμάτων ή επιστολών)
Από τα πρώτα κιόλας χρόνια της κυκλοφορίας τους τα γραμματόσημα έγιναν συλλεκτικά αντικείμενα και η τιμή τους καθορίζεται από πολλούς και διαφορετικούς παράγοντες. Για παράδειγμα έχει σημασία:
- ο συνολικός αριθμός γραμματοσήμων που τέθηκαν σε κυκλοφορίατο αρχικό, αυτό που οι φιλοτελιστές ονομάζουν "τιράζ": αν κάποια γραμματόσημα κυκλοφόρησαν σε λίγα αντίτυπα έχουν μεγαλύτερη αξία γιατί είναι περισσότερο δυσεύρετα.
- η εποχή κυκλοφορίας: κατά κανόνα τα παλαιότερα γραμματόσημα είναι και τα πιο πολύτιμα
- η ύπαρξη ή όχι σφράγισης: κάποια γραμματόσημα έχουν μεγαλύτερη αξία σφραγισμένα, όπως τα γραμματόσημα των Παγκόσμιων Πολέμων. Κάποια άλλα αξίζουν περισσότερο ασφράγιστα
- η σωζόμενη κατάστασή τους: ιδανικά θα πρέπει να έχουν όλα τα δοντάκια του, να μην είναι σχισμένα και να διατηρούν τη γόμα, την κόλλα, στην πίσω τους πλευρά.
Όσο παράδοξο και αν ακούγεται μεγάλη αξία έχουν επίσης τα κακέκτυπα γραμματόσημα, δηλαδή τα γραμματόσημα που εκτυπώθηκαν με λάθος τρόπο. Το ελάττωμα της εκτύπωσης εμφανίζεται σε ελάχιστα τεμάχια και έτσι αυξάνεται η σπανιότητά τους και η αξία τους εκτοξεύεται στα ύψη. Εδώ ταιριάζει απόλυτα η γνωστή φράση «τα λάθη πληρώνονται ακριβά»
ο
Το πιο διάσημο ελληνικό γραμματόσημο είναι το λεγόμενο Σολφερίνο.
Είναι μια κακέκτυπη έκδοση του γραμματοσήμου με την κεφαλή του Ερμή που όμως στην εκτύπωση δεν πέτυχαν τα χρώμα. Σώζονται μόνο 13 «Σολφερίνο» και το τελευταίο αγοράστηκε σε δημοπρασία για 150.000 ευρώ
Η συλλογή γραμματοσήμων, γνωστή και με το όνομα φιλοτελισμός, αποτελεί ένα από τα πιο διαδεδομένα χόμπι παγκοσμίως. Όποιος θέλει να γνωρίσει τον πλούτο των ελληνικών γραμματοσήμων, μπορεί να επισκεφτεί το Φιλοτελικό και Ταχυδρομικό Μουσείο. Ίσως μετά να ξεκινήσετε κι εσείς τη δική σας συλλογή γραμματοσήμων ή μπορεί να δείτε τη συλλογή του παππού με άλλα μάτια και αν είστε τυχεροί ίσως βρείτε μέσα και το 14ο Σολφερίνο
Α3, Λάμπρος-Εμμανουήλ Παπαβασιλείου
*Η ανάρτηση είναι περίληψη του άρθρου του Λάμπρου Παπαβασιλείου που εκδόθηκε στην ψηφιακή εφημερίδα "Το 4ο Κουδούνι" του 4ου Γυμνασίου Νέας Σμύρνης. Ευχαριστούμε θερμά τον ίδιο και το 4ο Γυμνάσιο Νέας Σμύρνης που μας έδωσaν την άδεια να αναδημοσιεύσουμε το κείμενο στην Εκπαιδευτική Πλατφόρμα του Ταχυδρομικού και Φιλοτελικού Μουσείου. Ολόκληρο το άρθρο του μπορείτε να το βρείτε στο παρακάτω link: https://sites.google.com/view/to-4o-koudouni-teuxos2/%CE%AE%CE%BE%CE%B5%CF%81%CE%B5%CF%82-%CF%8C%CF%84%CE%B9/%CE%AD%CE%BD%CE%B1-%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CF%81%CF%8C-%CF%87%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%AC%CE%BA%CE%B9-%CE%BC%CE%B5-%CE%BC%CE%B5%CE%B3%CE%AC%CE%BB%CE%B7-%CF%83%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-